Sformułowanie spójnej strategii Unii Europejskiej wobec Rosji było trudnym zadaniem. Państwa członkowskie UE mają różne interesy i różną kulturę strategiczną. Ambitne plany Rosji dotyczące przekształcenia jej gospodarki nie są jednak możliwe do zrealizowania bez wielkiego porozumienia z Zachodem. Unia Europejska musi znaleźć strategię, która pozwoli jej nawiązać owocne partnerstwo ze wschodnim sąsiadem.
Są cztery podstawowe elementy strategii zaangażowania i współdziałania z Rosją. Są to: krótki przegląd kultury strategicznej Unii Europejskiej i Rosji; podsumowanie najważniejszych inicjatyw podjętych przez UE; szczegółowe spojrzenie na wspólne obszary współpracy między nimi; oraz przegląd kluczowych wyzwań politycznych i strategicznych. Niniejszy artykuł stanowi krótki przegląd najważniejszych inicjatyw politycznych podjętych przez Unię Europejską, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru euroazjatyckiego.
W 1997 roku Unia Europejska i Rosja podpisały Umowę o Partnerstwie i Współpracy (PCA), która stworzyła ramy dla dwustronnych kontaktów w dziedzinie bezpieczeństwa zewnętrznego i badań naukowych. Stworzyła ona również cztery „wspólne przestrzenie” w dziedzinie kultury, przestrzeni gospodarczej, edukacji i bezpieczeństwa zewnętrznego.
Na szczycie w Sankt Petersburgu w maju 2003 roku Unia Europejska i Rosja zgodziły się wzmocnić swoją współpracę. Był to pierwszy krok w kierunku stworzenia „Europejskiej Polityki Sąsiedztwa”, która obejmowałaby Partnerstwo Wschodnie. ENP skupia się na wzmacnianiu demokracji, wspieraniu rozwoju gospodarczego, handlu i inwestycji.
Choć PCA stworzyło podstawy dla stosunków UE-Rosja, nie odpowiedziało w pełni na wyzwania stojące przed oboma narodami. Wyzwania te obejmowały nielegalną aneksję Krymu przez Rosję, interwencję w Syrii i rosyjskie wsparcie dla grup rebeliantów we wschodniej Ukrainie. Od tego czasu stosunki UE-Rosja są napięte.
Rząd rosyjski zaangażował się w kampanię delegitymizacji Unii Europejskiej, wykorzystując kampanie dezinformacyjne, kampanie dezinformacyjne i szeroki wachlarz aktywnych działań mających na celu odwrócenie uwagi Europy. W rezultacie Parlament Europejski przyjął szereg rezolucji w tej sprawie, a Komisja Europejska ogłosiła szereg sankcji wobec Rosji. Wciąż jednak istnieją poważne obawy co do skuteczności zastosowanych środków.
Choć istnieje wiele dyskusji na temat najbardziej efektywnej strategii Unii Europejskiej wobec Rosji, UE jest w stanie określić kilka kluczowych obszarów współpracy. Jednym z najważniejszych jest „Partnerstwo dla modernizacji”, którego celem jest pomoc Rosji w dostosowaniu się do realiów stosunków UE-Rosja.
Innym ważnym obszarem współpracy jest „Partnerstwo Wschodnie” (PW), projekt, który został włączony do Europejskiej Polityki Sąsiedztwa w 2009 roku. Jest to program regionalny, którego celem jest pomoc krajom z europejskiego sąsiedztwa wschodniego w poprawieniu ich demokracji i rozwoju gospodarki.
Unia Europejska wciąż stara się wzmocnić swoją odporność demokratyczną, aby uniknąć złych wpływów Rosji. W tym celu wdraża szereg propozycji mających na celu walkę z brudnymi pieniędzmi, powstrzymanie eksportu rosyjskich petrodolarów i zmniejszenie zależności energetycznej.
