Szwajcaria nigdy nie była członkiem Unii Europejskiej. Jednak kraj ten ma długą historię starań o członkostwo w Europejskim Obszarze Gospodarczym, który był propozycją członkostwa w Unii Europejskiej dla krajów Europy Zachodniej. W 1990 roku w Szwajcarii odbyło się referendum na temat tego, czy kraj ten powinien stać się częścią EOG. Chociaż EOG jest popularną koncepcją, nie jest popularny wśród szwajcarskich wyborców. Na przykład w ostatnim sondażu 62% wyborców opowiedziało się przeciwko idei umowy ramowej między UE a Szwajcarią, podczas gdy 38% ją poparło. Na te liczby w dużej mierze wpływają silne antyunijne nastroje w regionach wiejskich.
Jest kilka powodów, dla których UE nie jest zainteresowana ustanowieniem formalnego stowarzyszenia ze Szwajcarią. Jednym z nich jest stosunkowo wąski zakres regulacji prawnych, który sprawia, że Szwajcaria jest konkurencyjnym krajem dla europejskich firm w takich dziedzinach jak finanse, badania i innowacje. Innym powodem jest obawa przed „dumpingiem płacowym” i nielegalną imigracją. Inne czynniki to głębokie przywiązanie szwajcarskiego elektoratu do demokracji bezpośredniej, która pozwala obywatelom głosować w referendach w sprawach krajowych. To przekłada się na silne poczucie narodowej suwerenności. Sprawia to, że Szwajcaria jest bardziej podatna na zagrożenia ze strony sił zewnętrznych, takich jak państwo członkowskie UE wysyłające swoje towary lub wkraczające na jej terytorium.
Niektórzy analitycy polityczni uważają, że UE nie jest zainteresowana stowarzyszeniem ze Szwajcarią ze względu na jej suwerenność narodową. Twierdzą też, że status quo przynosi korzyści Szwajcarii i innym państwom europejskim. Jednocześnie UE chciałaby traktować wszystkie kraje w ten sam sposób, co jest kluczem do integralności jednolitego rynku.
Wielu Szwajcarów obawia się również, że UE ograniczy ich swobodę przemieszczania się i prawa polityczne. Chociaż Szwajcaria jest płatnikiem netto do UE, istnieją obawy, że zasady unijne mogą ograniczyć szwajcarską autonomię. Z drugiej strony inni eurofile twierdzą, że kraj ten powinien mieć wolną rękę w wielu trudnych kwestiach, takich jak zasady dotyczące pomocy publicznej.
Innym ważnym czynnikiem jest obawa przed napływem imigrantów z UE do szwajcarskiego systemu opieki społecznej. Pomimo bogactwa kraju wielu Szwajcarów obawia się, że koszty opieki społecznej wzrosną, co z kolei spowoduje drenaż ekonomiczny gospodarki.
Mimo że EOG został odrzucony przez szwajcarskich wyborców, w kraju nadal przebywa duża liczba imigrantów z UE. Napływ ludzi doprowadził do wymiernych problemów z płacami. Jeśli umowa o wolnym handlu z UE upadłaby, miałoby to poważny wpływ na gospodarkę zarówno Szwajcarii, jak i UE.
W związku z tym istnieje kilka możliwości poprawy relacji między Szwajcarią a UE. Szwajcarscy politycy przedstawili kilka stanowisk negocjacyjnych, w tym dążenie do zawarcia szeregu porozumień sektorowych i porzucenie umowy ramowej. Jednak przyszłość relacji UE-Szwajcaria pozostaje niepewna.
